Lewat diagnosis tingkat risiko CKD
KESEDARAN masyarakat berkenaan penyakit buah pinggang kronik atau 'Chronic Kidney Disease (CKD) di Malaysia masih di tahap rendah dan membimbangkan. Ini kerana majoriti pesakit yang hadir ke hospital untuk mendapatkan rawatan selepas mengalami masalah buah pinggang tanpa mereka sedari. CKD terbahagi kepada lima peringkat, iaitu Tahap I, II, IIIa, IIIb, IV dan V. Namun kebanyakan pesakit tahap I hingga IIIb tidak mempunyai sebarang simptom manakala pesakit di tahap V, memerlukan rawatan dialisis untuk meneruskan kehidupannya. Pakar Perubatan Dalaman dan Nefrologi, Pusat Perubatan Ara Damansara (ADMC), Dr Azreen Syazril Adnan, berkata pencegahan awal dengan ujian saringan dan pendidikan kesihatan yang komprehensif mampu mengurangkan peningkatan bilangan pesakit CKD.
Katanya, kelewatan dalam mendiagnos pesakit antara punca rawatan pesakit buah pinggang kronik menjadi lebih sukar dikawal, seterusnya menjurus kepada rawatan dialisis seumur hidup atau pemindahan buah pinggang. "Rawatan hemodialisis salah satu prosedur rawatan yang bertujuan untuk 'menggantikan' fungsi buah pinggang yang gagal iaitu pesakit buah pinggang kronik tahap V. "Terdapat juga rawatan penggantian fungsi buah pinggang yang lain, iaitu 'peritoneal dialisis'. "Kedua-dua kaedah rawatan ada kelebihan dan kekurangan masing-masing bergantung kepada faktor pesakit," katanya kepada BH. Beliau berkata, rawatan hemodialisis menggunakan mesin hemodialisis dan pesakit perlu menjalani tiga sesi seminggu dan setiap sesi selama empat jam. Kos rawatan dialisis kini dianggarkan RM4,500 sebulan bagi setiap pesakit. Beliau berkata, kaedah pencegahan cara yang murah dan praktikal bagi mengekang peningkatan pesakit buah pinggang tahap akhir atau tahap V yang memerlukan dialisis. "Pemeriksaan awal kesihatan seperti gula, tekanan darah dan sebagainya membantu untuk mengesan penyakit seperti diabetes dan darah tinggi yang menjadi antara punca utama CKD," katanya. Menurutnya, terdapat pelbagai faktor risiko yang menyebabkan CKD, selain penyakit diabetes dan hipertensi. "Bagi pesakit yang mengalami masalah lemah jantung dalam tempoh masa lama atau bertahun akan turut menyebabkan kerosakan buah pinggang bersifat 'kronik' dan sukar dipulihkan jika tidak dikesan awal. "Malangnya, pesakit yang mengalami penyakit CKD, akan lebih mudah atau terdedah kepada serangan jantung dan ini mungkin tidak sedari oleh masyarakat," katanya. Bagaimanapun, beliau berkata kebanyakan pesakit diabetes tidak menyedari potensi mendapat CKD akibat diabetes dan hanya mengetahui komplikasi diabetes apabila ada kerosakan mata, mendapat strok dan tangan menjadi kebas atau 'Diabetic neuropathy'. Dr Azreen Syazril berkata, Malaysia merekodkan hampir 50,000 pesakit yang sedang menjalani rawatan dialisis (Pesakit Tahap V), manakala pada setiap tahun, antara 3,000 ke 4,000 pesakit memulakan rawatan dialisis. Di peringkat global pula katanya, Taiwan antara negara mempunyai pesakit CKD yang ramai kerana faktor pemakanan yang mengandungi garam dan gula tinggi. "Dari sudut jantina pula, lelaki paling ramai menderita akibat CKD kerana faktor pekerjaan berkemungkinan di antara penyumbangnya "Tekanan persekitaran pekerjaan, pengambilan makanan dengan paras gula dan garam yang tinggi antara penyumbang kepada masalah itu. "Selain itu, pengambilan ubat tahan sakit secara berlebihan turut merosakkan buah pinggang dan ini adalah kebiasaan dalam kalangan pekerja buruh," katanya. Beliau berkata, faktor umur turut memainkan peranan di mana seperti organ lain, buah pinggang turut mengalami proses penuaan. Katanya, begitu juga pengambilan makanan yang diproses, kandungan makanan bersodium tinggi dan jumlah protein yang tinggi (terutama sekali daging merah) turut menyebabkan kerosakan buah pinggang. Beliau berkata, kaedah yang paling praktikal adalah dengan mengawal penyakit diabetes dan darah tinggi bagi mencegah kerosakan berterusan terhadap buah pinggang. Katanya, pesakit yang sudah didiagnos menghidap penyakit buah pinggang kronik Tahap V, tidak dapat dipulihkan lagi dan kerosakan ini bersifat tetap. "Ini disebabkan tisu buah pinggang pesakit telah rosak teruk dan kebanyakan tisu itu telah mati dan amat mustahil untuk mengembalikannya. "Malah penggunaan makanan tambahan tidak mungkin dapat 'menghidupkan' semula tisu buah pinggang yang telah mati," katanya. Sementara itu, Pakar Pembedahan Am dan Vaskular ADMC, Dr Syaiful Azzam Sopandi, berkata apabila pesakit disahkan menghidap CKD, mereka perlu menjalani hemodialisis dan mengetahui mengenai akses vaskular yang sesuai. Katanya, hemodialisis adalah proses penyulingan air kumuh dalam darah melalui mesin kerana buah pinggang tidak lagi berfungsi.
"Terdapat dua jenis akses vaskular iaitu secara kekal dan sementara. Akses sementara membabitkan pemasangan kateter atau tiub di bahagian leher dan kaki untuk tempoh kurang daripada enam bulan, kerana ia berisiko mendapat jangkitan disebabkan lokasinya yang dekat dengan kulit. "Jika dilakukan di leher pula, ia adalah kawasan berpeluh dan terdedah kepada jangkitan, sebab itu pemasangan kateter tidak boleh lebih daripada tiga atau enam bulan. "Akses kekal pula selalunya dibuat di bahagian dada, namun ia masih perlu ditukar selepas satu sehingga dua tahun. "Selain itu, terdapat kaedah pembedahan Arteriovenous fistula di mana pembedahan kecil untuk menyambungkan saluran arteri dan vena pesakit supaya saluran tersebut membesar," katanya. Beliau berkata, kebiasaannya pesakit yang sudah didiagnosis dengan CKD mempunyai masalah mengawal diabetes dan diet kolesterol. Keadaan ini boleh memberi kesan kepada saluran darah yang membekalkan darah ke buah pinggang. "Jika penjagaan vaskular tidak diutamakan, ia boleh memburukkan lagi keadaan buah pinggang sedia ada dan mengakibatkan penyakit vaskular yang lain. "Ini kerana kebiasaannya penyakit vaskular memberi lebih kesan kepada saluran darah dan boleh menyebabkan ia tersumbat atau menjadi sempit dan jika berlaku di saluran arteri karotid akan menyebabkan strok," katanya. Dr Syaiful Azzam menasihatkan individu menjalani saringan pemeriksaan penyakit vaskular kerana katanya, jika keputusan menunjukkan kelainan, pesakit berkemungkinan mempunyai masalah penyakit vaskular dan boleh menjalani penilaian lanjut. Berkenaan cabaran yang dihadapi ketika pembedahan akses vaskular, Dr Syaiful Azzam berkata, penting untuk setiap pesakit berada dalam keadaan baik. Katanya, keperluan minimum untuk menjalani prosedur itu adalah mempunyai saluran vena dengan ukuran sekurang-kurangnya 2mm. "Kebanyakan pesakit yang masih belum mula dialisis tidak mempunyai banyak masalah dengan urat, kerana mereka masih boleh membuang air kecil, jadi tiada had dalam pengambilan air. "Bagi yang telah memulakan dialisis disebabkan pengambilan air perlu dihadkan. Badan mereka akan perlahan-lahan mengurangkan pembuangan cecair, yang menyebabkan urat mereka menjadi terlalu kecil," katanya. Selain itu, pesakit yang sedang mengambil ubat, seperti pesakit jantung yang mengambil ubat pencair darah, berisiko meningkatkan risiko pendarahan ketika menjalani pembedahan. Oleh itu, katanya, sebelum menjalani sebarang prosedur, pesakit berkenaan akan dirujuk kepada pakar terlebih dahulu kerana ada pesakit yang tidak boleh meninggalkan ubat langsung bagi mengelakkan masalah kesihatan. "Pesakit perlu berhenti mengambil ubat-ubatan sekurang-kurangnya satu minggu hingga 10 hari sebelum pembedahan untuk mengelakkan pendarahan ketika prosedur," katanya. Bagaimanapun, katanya seiring dengan teknologi, terdapat banyak kemajuan dalam pembedahan vaskular ketika ini, termasuk 'minimally-invasive' yang menggunakan peralatan tanpa perlu pembedahan. Katanya, prosedur baharu itu sudah digunakan di negara lain, namun di Malaysia belum ada lagi kerana kosnya yang terlalu tinggi.
https://www.bharian.com.my/sihat/2024/09/1303895/lewat-diagnosis-tingkat-risiko-ckd
| 
Post time 28-9-2024 06:22 PM
Author
